Αναζήτηση ταυτότητας

  Στην αρχή σε σοκάρει, ύστερα σε τρομοκρατεί, όμως όσο περισσότερο ακούς γι' αυτό προβληματίζεσαι, είτε είσαι γονιός είτε όχι, και ελπίζεις να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δυστυχώς, όχι μόνον ανταποκρίνεται σ' αυτήν, αλλά την έχει διαμορφώσει τόσο δραματικά, σε σημείο που πλέον συνιστά ενά από τα μείζοντα προβλήματα της ελληνικής -τουλάχιστον- κοινωνίας. Ο λόγος γίνεται για την παραβατικότητα των ανηλίκων και τις επιπτώσεις που αυτή επιφέρει τόσο στους ίδιους, όσο και την ίδια την κοινωνία.

  Οι αστρονομικοί αριθμοί συλλήψεων ανηλίκων που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες μαρτυρούν το πρόβλημα, αφήνουν όμως αναπάντητα τα ερωτήματα όσον αφορά στην αιτιολογία του. Μερικά από τα πιο συχνά αδικήματα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ληστείες, προκλήσεις σωματικών βλαβών, κατοχή όπλων και ναρκωτικών και συμμετοχή σε εγκληματικές οργανώσεις. Συμμετοχή-σε-εγκληματικές-οργανώσεις. Ανήλικοι... Δεν πιστεύω να έπεσε κανένας από τα σύννεφα στο άκουσμα της ηλικίας του δράστη που συνελήφθη και κατηγορείται για απόπειρα (ας ευχηθούμε...) ανθρωποκτονίας σε βάρος αστυνομικού πριν από λίγα 24ωρα. Μόλις 18 ετών...

  Τις πταίει όμως για αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα; Οι δράστες; Οι γονείς τους; Μήπως το σχολείο; Ή ένα συνονθύλευμα ατομικών, κοινωνικών, αλλά και συγκυριακών καταστάσεων που τελικό αποδέκτη έχουν την ταυτότητα του νέου; Μια δραματική διαπίστωση των παιδο-ψυχολόγων/ψυχιάτρων αποτελεί η έλλειψη ταυτότητας των νέων. Η απρόσκοπτη, αλόγιστη και ανώνυμη (!)  χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία χρόνια επιδρά τραυματικά στη συμπεριφορά των νέων, που δυσκολεύονται να προσδιορίσουν την ταυτότητα τους και αναζητούν καταφύγιο σε ομάδες-συμμορίες για να ενισχύσουν το αίσθημα ότι ανήκουν κάπου. Η βία στην οποία καταφεύγουν είναι το κερασάκι στην τούρτα. Τη χρησιμοποιούν ως μέσο αναζήτησης της ταυτότητάς τους. Όσο λιγότερη ταυτότητα, τόσο μεγαλύτερη η βία.

  Από την άλλη μεριά, τα ίδια τα πρότυπα της σύγχρονης κοινωνίας πολλαπλασιάζουν το μέγεθος του προβλήματος. Το "παράσιτο" του υπερκαταναλωτισμού που αποικεί και βλάπτει την ανθρώπινη υπόσταση ορίζει πως είμαστε ό,τι έχουμε. Και αν δεν έχουμε επιβάλλεται να το αποκτήσουμε. Εδώ είναι που μπαίνει στο παιχνίδι ένα ακόμη μεγάλο παράσιτο, η βιομηχανία της τραπ μουσικής. Όλοι αυτοί οι δήθεν "καλλιτέχνες" παροτρύνουν τους νέους να αποκτήσουν αυτά που δεν έχουν. Σου λείπουν χρήματα ή αυτοκίνητο, μπορείς να κλέψεις. Αντιμετωπίζεις προβλήματα με κάποιον, πρέπει να τον χτυπήσεις. Θες να γίνεις πλούσιος, πούλα ναρκωτικά. Το περιεχόμενο αυτής της βιομηχανίας, ηχιτικό και οπτικό, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή και τις εμπειρίες των νέων και τα αποτελέσματα όπως φαίνεται καθίστανται τρομακτικά. Να μην ξεχνάμε και το γεγονός πως αυτοί οι νέοι αποτελούν τα παιδιά μιας δύσκολης οικονομικής περιόδου κατά την οποία στερήθηκαν πολλά και αδυνατούν να δουν αισιόδοξα το μέλλον τους- αυτό σίγουρα δεν αποτελεί δική τους ευθύνη.

  Τέλος, η πολιτεία, το σχολείο και οι ίδιοι οι γονείς ,στις περισότερες περιπτώσεις, στέκονται ανήμποροι απέναντι στην παραβατικότητα των νέων. Και δεν αναφέρομαι στα κατασταλτικά μέτρα, που αποτελούν ευθύνη της αστυνομίας και στην τελική δεν έχουν κανένα απολύτως μακροπρόθεσμο όφελος. Καθένας από τους παραπάνω αρμόδιους για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων έχει αποτύχει παταγωδώς να βάλει τροχοπέδη στα βλαπτικά ερεθίσματα που δέχονται οι νέοι και διαιωνίζουν την παραβατική συμπεριφορά τους. Δεν αποτελεί ευθύνη μόνον ενός, αλλά όλων συνεργατικά, αφού πλέον το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο σχολείο, αλλά έχει εδραιωθεί στις γειτονιές, τα γήπεδα, ακόμη και τις παιδικές κατασκηνώσεις.

  Πολλές φορές μου δίνεται η εντύπωση ότι βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Ίσως διότι έτσι μας παρουσιάζεται η αλήθεια. Ίσως γιατί έτσι επιθυμούμε να βλέπουμε την αλήθεια. Με τον εαυτό μας παρατηρητή και όχι μέρος του προβλήματος. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο απέχει από την πραγματικότητα. Και την επόμενη φορά που θα δείξεις τον 18χρονο -και τον κάθε 18χρονο- για την παραβατικότητά του να θυμάσαι το εξής. Μπορεί η φωτοβολίδα να έφυγε από το δικό του χέρι, όμως τη "ρήψη" της την προκαλέσαμε μαζί.